Page 53 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ

Balıkesir'de bir
pazar yeri
Cemâhir adlı eserinin mukaddimesi Bîrûnî, dünya literatüründe ilk kez in-
49
50
gibi, ayrıca 1025’te tamamladığı Tahdîd sanların maddi ve manevi ihtiyaçlarının
51
ve 1030’da tamamladığı Tahkîk eserle- karşılanmasıyla ilişkili olarak medeniyet
rinin mukaddimelerinde tarım ve ticaret kavramını üretip bu kavram çerçevesinde
devriminin sonuçlarının yaşandığı böl- dünya medeniyetlerini Doğu ve Batı me-
gelerdeki, yerleşik ve göçebe toplumların deniyetleri olarak ikiye ayırarak ele almış-
dönüşümünü medeniyet kavramını ve tı. Çeşitli eserlerinde yer alan medeniyetle
“temeddün (medeniyet) teorisi”ni gelişti- ilgili çok önemli tahlillerinde Müslüman
rerek açıklamıştır. Türklerin dünyada ilk kez Doğu ve Batı
medeniyetlerinin öncüsü haline gelerek
bu iki medeniyeti İslâm medeniyeti çerçe-
49 Bîrûnî, Kitâbu’l-Cemâhir fi’l-cevâhir (Kıymetli vesinde birleştirerek dünya medeniyetinin
Medenler ve Taşlar Kitabı), Yazım yılı: 1041- merkezi haline geldiğini söylemiştir.
1048, Yazma Kitap.
50 Bîrûnî, Tahdîdu nihâyâti'l-emâkîn, trc. Kıva- Bu tespitleri, VI. yüzyılda Türk devletleri-
meddin Burslan, Ankara: Türk Tarih Kurumu, nin hâkimiyetinde Mâverâünnehir bölge-
2013. [Yazım yılı: 1025]
51 Bîrûnî, Tahkîku mâ li’l-Hind, trc. Kıvameddin sinden başlayan tarım ve ticaret devrimi-
Burslan,, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2015. ninin sonuçları olarak ortaya çıkan İpek
[Yazım yılı: 1030].

52 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ