Page 179 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ

gerektiğini anlatan Ahî Evran, mesleki lehine Kayseri’de köklü bir idari tasfiye
birlikler ve sektörler arasında doğacak gerçekleştirdiğini belirtmektedir.
20
olan menfaat çekişmesinin, yıkıcı rekabe- Kayseri’deki bu sürtüşmenin öncelikle
tin ve ihtilafların hukuki yollardan önle- Ahî kümelenme modeline göre örgütlenen
nebileceğini, çözüleceğini belirtmektedir. Ahî meslek birliklerinin kendini yönetme

Böylece Ahî Evran, yeni iktisadi teşkilat- hakkından kaynaklandığını söyleyebili-
lanmada devletin rolünü, iktisadi düzeni riz. Meslek birlikleri ve sanayi sitelerinin
sağlayacak hukukun oluşturulması ve uy- yöneticilerinin kendi alanlarını yönet-
gulanmasını temin olarak belirliyordu. me hakkına sahip olmaları, Kayserideki

Diğer bir deyişle Ahî Evran, devletin ik- yöneticilerin bu bölgelerdeki yönetimi,
tisadi hayatın düzenlenmesindeki rolünü meslek birlikleri ve sanayi-ticaret siteleri
iktisadi hayatı düzenleyen iktisadi hu- yöneticilerine bırakmak istemeyişleri ne-
kuku oluşturmak ve bu hukuk vasıta- deniyle sürtüşmeler olması doğaldır.
sıyla iktisadi hayatı denetlemek olarak Sultan’ın Kayseriye gelişinin asıl sebebi
görüyordu. Ahî Evran’ın Kayseri’de sağladığı başarı-
dır. Bu başarı dikkat çekmiş ve 1220’de
Ahî Evran’ın teorisinde öngördüğü gibi,
Kayseri’de modelin uygulanmasında, Selçuklu tahtına geçen I. Keykubad Ahî
özellikle Kayseri şehrinin yöneticileri Evran’ın modelini Kayseri’ye giderek Ahî
ile meslek birlikleri yöneticileri arasın- Evran’ı ziyaret edip yerinde incelemiş-
da önemli ihtilaflar çıktığı görülmekte- tir. Ahî Evran bu ziyarette Sultan’a yeni
dir. Bu ihtilaflar yeni iktisat hukukuyla üretim ilişkilerinde doğan hak ve yü-
köklü bir çözüme kavuşturulmadığından kümlülükleri içeren hukuki düzenlenme
giderek şiddetlenmiş, ancak 1220’de ihtiyacını anlatarak, şehir yöneticileri ile
Selçuklu tahtına çıkan I. Keykubad za- meslek birliği yöneticileri arasında ve bir-
manında mesleki birlikler lehine yeni likler arasında rekabet nedeniyle ortaya
hukuki çözümler geliştirilerek ihtilaflar çıkacak sorunların hukuken çözüme ka-
çözümlenebilmiştir. vuşturulmasına, yeni bir iktisadi hukuk
düzeni oluşturulmasına dair bilgi verdiği
Bayram, Sultan I. Keykâvus dönemin- anlaşılmaktadır. Nitekim Ahî Evran yu-
de (1211-1220) Kayseri’deki yöneticiler karıda alıntıda yer aldığı gibi Sultan’a
ile Türkmen ve Ahîler arasında mahiye- sunduğu eserinde de kümelenme modeli
tini bilinmeyen bir sürtüşme mevcuttu teorisinde devletin iktisadi hukuku dü-
diyerek Kayseri’de Ahîlerle ilgili olarak zenlemesi ihtiyacından bahsetmekteydi.
önemli ihtilafların çıkmış olduğunu tespit
etmiştir. Bayram, bu ihtilafları sonlandı- Bu bilgilendirmeyle birlikte beraber Sul-
ran Selçuklu Sultanının 1220’de tahta ge- tan, Ahî Evran’ın öngürdüğü kümelenme
çen I. Keykubad olduğunu, Keykubad’ın modeli teorisine göre Kayseri yöneticile-
iktidara geldikten kısa bir müddet sonra
Kayseri’ye giderek Türkmen ve Ahîler
20 Anonim, Tarih-i Ali Selçuk, s.139’dan naklen;
Bayram 1995:20.

178 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ