Page 175 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ
P. 175
daha önce kaleme aldığı eserlerini özet- netmesi ve denetlemesi ile sağlanmıştır.
lediği ve Ahî tasavvuf felsefesi ve küme- Böylece iktisadi üretim ve teşkilatlanma
lenme modeli teorisinin birlikte yer aldığı sistemi Selçuklu’dan Osmanlı’ya Ahî Ev-
ilk eseri olan Letâif-i Hikmet’i bu dönem- ran tasavvuf felsefesi ve kümelenme mo-
de tamamlayarak Sultan II. Keykâvus’a deli teosine uygun olarak devam etmiş,
sunmuştur. iktisat hukuku geliştirilebilmiş, Selçuklu
ve Osmanlı klasik üretim ve teşkilatlan-
Ahî Evran 1247’de Konya’daki Ahî han-
kahlarının yönetimini Ahîlere bırakarak ma sistemi kesintisiz devam edebilmiştir.
Kırşehir’e yerleşmiş ve Kırşehir’de hapis- Bu sistem, İngiltere’de 1750’de fabrikaya
teyken planladığı gibi Ahî Evran Vakfı’nı dayalı sanayi devrimiyle başlayan yeni
kurmuş ve yönetimini üstlenmiştir. üretim ve iktisadi teşkilanlanma sistemi-
ne kadar devam etmiş ve zamanla bu yeni
Dördüncü aşama, Ahî teşkilatı adına biz-
zat Ahî Evran tarafından yapılan uygula- sisteme yerini bırakmıştır.
ma, yönetim ve denetleme faaliyetlerinin
II. Keykâvus’un onayıyla Kırşehir’de ku- 2. Meslek-Zümre Birliklerinin
rulan Ahî Evran Vakfı’na devredilmesiyle Kurulması
başlamıştır. Ahî Evran yeni bir üretim sistemi içe-
ren kümelenme modeli teorisine daya-
Böylece Ahî teşkilatını kurumsal olarak
temsil eden vakıf, Ahî Evran tarafından lı ilk uygulamalarını 1205'de yerleştiği
kurulmuş oldu. Aşağıda Ahî teşkilatını Kayseri’de başlattı. Kayseri'de kaldığı
kurumsal olarak temsil etmek üzere ku- 1205-1220 yılları arasında Ahî Evran,
rulan Ahî Evran Vakfı ve buna bağlı va- sanayi sektöründe kendi geliştirdiği kü-
kıflar ayrıca ele alınacaktır. melenme teorisine uygun olarak ilk mes-
lek birliğini ve bu meslek birliğinin yer
Bu dördüncü aşamadan itibaren Kırşehir aldığı ilk organize sanayi sitesini kurmuş,
merkezli Ahî Evran Vakfı tarafından kü- Kayseri’de diğer meslek birliklerinin ve
melenmiş meslek birliklerinin kurulacağı sanayi sitelerinin kurulmasına öncülük
şehirlerde görevlendirilen Ahî-babalar, ederek kümelenme modeli uygulamasını
her kümelenmiş bölgenin bulunduğu şe- yaygınlaştırmıştır.
hirde Ahî Evran Vakfı’nı kurarak, bölge-
deki kümelenme modeli yönetmekte ve Kümelenme teorisini de dericilerin piri
denetlemekteydi. olarak dericileri biraraya getirip debbağ
meslek sınfı oluşturarak ve birlik halinde
Osmanlı döneminde de Kırşehir Ahî Ev- örgütleyip debbağ sanayi birliği kurarak
ran Vakfı’nın yönetim ve denetim hizmeti Kayseri'de uygulamıştır.
devam etmiştir. Bu durum, diğer şehirler-
deki Ahî vakıflar için de geçerlidir. Ahî Evran ilk kurulan meslek birliği olan
debbâğ (deri) meslek-sanayi birliğinin
Selçuklu’dan Beylikler dönemine ve yönetimini, debbâğ esnaf birliğinin şeyhi
Osmanlı’ya bu devamlık, Ahî Evran va- olarak üstlenmiştir. Bu dönemde debbâğ
kıflarının iktisadi teşkilatlanmayı yö- meslek-sanayi birliği ve debbâğların
174 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ
