Page 272 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ
P. 272
Istanbul'da
Tunuslu fes
satıcıları,
(Kartpostal)
Selçuklu-Osmanlı Tedarik Sistemi
Araştırmacıların “transit ticaret ekono- darik unsuru da eksik tanımlanmakta ve
misi”, “otarşik ekonomi”, “ebnâ-i sebil”, anlatılmaktadır.
“gelenekçilik-provizyonizm-fiskalizm Selçuklu’nun devamı olarak Osmanlı
politikası”, “arz yönlü ekonomi” gibi ta- ekonomisini “arz yönlü ekonomi” tanım-
nımlamaları içinde yer alan tedarik unsu- laması içinde değerlendirilmelidir. Arz
ru Anadolu sanayi devrimiyle ilişkilendi- yönlü ekonomi, iktisadi yapının (tarım-ti-
rilmediğinden eksik kalmıştır.
caret-sanayi) dönüşümü sonucunda orta-
Osmanlı iktisat sistemini kısmen açıkla- ya çıkar. İşte biz bu dönüşümü ortaya çı-
maya yönelik kullanılan bu tanımlamala- kartan ana etkeni Anadolu sanayi devrimi
rın tamamı, klasik Osmanlı iktisat sistemi olarak tanımlıyoruz. Avrupa ekonomileri
ve uygulamalarını, “sanayi öncesi eko- dâhil olmak üzere Ortaçağ’da Selçuklu,
nomi” veya Avrupa’da fabrikaya dayalı Yeniçağ’da Osmanlı ekonomisi, çağdaş
“sanayi devrimi” ile ortaya çıkan “sanayi ekonomilerden bariz yapısal üstünlükler
kapitalizmi” aşamasına geçememiş eko- içerdikleri için, diğer ekonomilerden ayırt
nomi anlamında “prekapitalist ekono- etmek üzere “arz yönlü ekonomi” tanım-
mi” kategorisinde değerlendirmektedir. laması, Türk iktisat tarihçileri arasında
Selçuklu’da başlayıp Osmanlı’da devam kabul edilen bir tanımlamadır.
eden Anadolu sanayi devrimini değer-
lendiremeyen bu tanımlamalar içinde te-
TARIM-TİCARET VE SANAYİ DEVRİMİNİN SONUÇLARI - 271
