Page 190 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ
P. 190
Konak'ta bir han,
Izmir
Tasavvufi terbiyeyi Horasan’da ve Tür- bölgesine ve oradan Bağdat’a gitmesi-
kistan bölgesinde ilk Türk mutasav- dir. 1202-1204 yılları arasında yer alan
vıflarından olan Ahmed Yesevî’nin bu dönemde, Ahî Evran Nâsır-lidinillâh
(ölm.562/1166), talebelerinden aldı. öncülüğünde doğup gelişen fütüvvet ta-
Tasavvuf terbiyesini almak için başvur- savvufunu öğrenmek için 1202’de önce
duğu Ahmed Yesevî dervişlerinin tekke/ Hicaz bölgesine ve oradan da halifenin
zâviyelerinde müritliğe kabul edilmek yanına Bağdat’a gitmiş, fütüvvet şalvarını
için meslek sahibi olma kaidesi gereği giyerek fütüvveti benimsemiş mutasavvıf-
debbâğlık mesleğine girdi. Tasavvuf- larla tanışmıştır.
meslek ilişkisi burada dikkatini çekmiş Fütüvvetin öncü mutasavvıfları arasın-
ve benimsemiştir. Daha sonra kurduğu da olup İbnü’l-Arabî’nin Fütûhâtü'l-
Ahî teşkilatına giriş kaideleri arasında Mekkiyye isimli eserinde meşhur sufiler-
yer alan, Ahîliğe girip İslâm tasavvufunu den birisi olarak kaydettiği Evhâdüddîn-i
öğrenebilmek için aynı zamanda meslek Kirmânî (ö. 635/1237) ile hac seyahatin-
sahibi olmak kaidesini Ahmed Yesevî’nin de tanışmış ve kendisini şeyh edinerek in-
tasavvuf öğretisinden almıştır. Bu anlam- tisap etmiştir.
da Ahmed Yesevî’nin tasavvuf-meslek
ilişkili tasavvuf öğretisi ile tarikatının hi- Menâkıb-ı EvhâdüddÎn-i Kirmânî adlı
yerarşik örgütlenme modeli, Ahîlik teşki- eserde belirtildiğine göre, tanıştıran kişi
latının temel kaynakları arasında yer alır. Râzi’nin talebelerinden Tâcüddin Mu-
hammed el-Urmevî olup, tanıştırılan Ahî
Aldığı tasavvuf eğitimini, tasavvuf ter- Evran, “Anadolu bilgini” olarak takdim
biyesini geliştirmede diğer önemli bir edilmişti. Bu ifadelerde de yer aldığı gibi
gelişme de Ahî Evran’ın 1202’de Hicaz artık Ahî Evran İslâm dünyasında, bir
ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ - 189
