Page 167 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ

Demek oluyor ki çeşitli sanat kollarında Letâif-i Hikmet adlı yazma eserinin as-
çalışan insanlara ihtiyaç vardır. O halde lında Ahî Evran’ın dört ciltlik eseri olan
insanlar bir meslek edinmeli, bir işte Letâif-i Gıyâsiyye adlı eserinin birinci ve
birleşmeli (aynı işte çalışanlar mesleki üçüncü cildinin özeti olduğunu; ancak bu
gruplar oluşturmalı) ve çalışmalı ki
insanların ihtiyaçları görülmüş olsun. dört ciltlik ana eserin bugün sadece birin-
5
İnsanların medeni yaratılmaları işte ci cildine ulaşılabildiğini belirtmektedir.
budur. Bayram, Letâif-i Hikmet adlı eserin çeşitli
İnsanlar (çalışanlar) gruplaştığı zaman nüshalarına erişmiş ve bizim yukarıda ver-
(mesleki birlikler kurduklarında) bu diğimiz çeviri metnimizden daha ayrıntılı
durum gruplar arasında düşmanlık ve bir çeviri metin yayınlamıştır. Konunun
çatışmalara (yıkıcı rekabete) sebep olur. önemi bakımından eserin Fransa’da Bib-
Çünkü her bir grup kendi ihtiyacını
talep eder. Birinin elinde olan şeye bir liotheque Nationale Kütüphanesi'nde
başkasının ihtiyacı olabilir. Ve herkes eriştiğimiz nüshasından yukarıda aktar-
kendi talebine göre, elinde olan da, dığımız bölümün, eserin diğer yazmala-
olan şeye karşılık ister. Bu talepler rından ve basılı nüshasından da yararla-
karşılanabilir. Bazen de buna imkân nan Mikail Bayram tarafından yapılan
olmaz. Bu yüzden insanlar arasında daha ayrıntılı çevirisi şöyledir: 6
bir kanun olması gerekir ki bu kanun
insanların çatışmalarını önlesin. Bu Allah insanı medenî tabiatlı yaratmıştır.
kanun şer’î olmalıdır. Bu olumsuzluklarla Bunun anlamı şudur: Allah insanı
karşılaşmamaları için insanların bu yemek içmek giyinmek evlenmek
kanuna uymaları gerekir. Böylece mesken edinmek gibi çok şeylere muhtaç
çatışmalar gruplar arasında ortadan olarak yaratmıştır. Hiç kimse kendi
kalkar. Ta ki her biri istediğini elde başına bu ihtiyaçları karşılayamaz. Bu
edebilsin. Aralarında bir çatışma çıktığı
zaman bu kanuna başvurulup çatışma 5 Mikail Bayram; Ahî Evran Tasavvufi Dü-
ortadan kalksın. şüncenin Esasları Tabsiratü’l Mübtedi ve
Bu nedenle Allah’ın hikmeti öyle öngördü Tezkiretü’l-Müntehi, Ankara: Türkiye Diyanet
ki, insanlara peygamberler gönderilsin. 6 Vakfı Yay., 1995, s. 53, 97.
Bayram, Letâif-i Hikmet’in Tahran’da basıla-
Allah’ın buyurduklarını insanlar arasında rak yayınlanan nüshasından nşr. G.Hüseyn-i
açıklasınlar. İnsanlara ibadet zamanlarını, Yusufi, Tahran 1340) faydalaranak bir önceki
alışveriş şeklini göstersinler, sevapların dipnottaki adı geçen eserinde yayınladığı çeviri
ecrini ve günahların cezasını açıklasınlar. bölüm üzerinde bazı düzültmeler yapmıştır.
Tâ ki şer’î kanunlara uyulup dünya da Ancak eseri basarak yayınlayan naşir, eserin
insanlar arasında birlik kurulsun, şer ve yazarını Ahî Evran değil Kadı Sirâcüddîn
fesat ortadan kalksın. el-Urmevî olarak belirtmiştir. Bu yanlışlığın
naşirin yayınladığı yazmadaki yanlış bilgiden
İşte bu, peygamberlerin insanlara kaynaklandığını belirten Bayram, Eserin Ahî
gönderiliş sebebidir.
Evran’a ait olduğunu belirterek bunu ortaya
Ahî Evran’ın hayatını ve eserlerini ortaya koyan yazma nüshaları da ayrıca değerlen-
çıkaran değerli bilim adamı Mikail Bay- dirmektedir. (Bayram: 1995. s.97. Mikail
Bayram, “Türkiye Selçukluları Döneminde
ram, Ahî Evran’ın Farsça kaleme aldığı Bilimsel Ortam ve Ahîliğin Doğuşuna Etkisi”,

Türkler, Ankara 2001, s. 258-263).

166 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ