Page 169 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ
P. 169
mız satırlarında açıkça medeni olmak ile layacak üretimin yapılarak insan odaklı
toplumun (ekonominin) üretim yaparak ihtiyaçların fiilen karşılanmasının sağ-
ihtiyaçlarını karşılaması, yani iktisaden lanmasıydı. Ahî Evran insanın ihtiyaçla-
kalkınması arasında doğrudan bir ilişki rının karşılanmasını temel hedef olarak
kurmaktadır. İhtiyacını üreterek karşıla- almakta, bu açıdan teorisinde sadece
mayı başaran topluma (ekonomiye), me- bölgedeki/ülkedeki insanların değil; tüm
deni toplum (iktisaden kalkınmış toplum) insanların ihtiyaçlarının sağlanmasını
demektedir. hedeflemekteydi.
İnsan odaklı bir iktisat anlayışına sa- Kaynakların kıtlığı da burada devre-
hip olan Ahî Evran, kişinin ihtiyaçları- ye girmekteydi. Üretici önce kaynakları
nın karşılanmasını temel amaç olarak kullanarak bölgesindeki ihtiyacı karşıla-
görmektedir. malıydı. Bu anlamda bölgesel ihtiyaca ve
kaynaklara göre kümelenmiş meslek-üre-
Ancak kişi tek başına ihtiyaçlarını karşı-
layacak üretimi yapamaz. Bu ancak top- tim birlikleri oluşturularak bölgenin ih-
lumsal iktisadi faaliyetle olur. Bu anlamda tayaçlarının karşılanması/kalkındırılması
insan medeni yaratılmıştır; yani tek başına öngörülmekteydi.
sağlayamayacağı ihtiyaçlarını karşılamak Ahî Evran ihtiyaçların karşılanması için
için toplumla birlikte yaşamak ve ihtiyaç- insanların meslek öğrenmesini ve aynı
larını karşılamak durumundadır. Şu hal- meslekten olanların bir araya gelerek
de kişinin ve içinde bulunduğu toplumun meslek-zümre birliğini oluşturup ihtiyaç-
(ekonominin) medeni olabilmesi (iktisa- ları karşılamak üzere üretim yapmalarını
den gelişmiş olması) için, kendi ihtiyaç- öngörüyordu. Üretimin sadece mesleğin-
larını karşılayabilecek toplumsal üretimi de usta olanlar tarafından yapılmalıydı.
(iktisadi kalkınmayı) sağlaması gerekir. Böylece kıt kaynaklar israf edilmeden
daha verimli kullanılacak; tüketiciye ka-
Ahî Evran’a göre medeniyet sadece üreti-
mi yapmak değildi; yapılan üretimle top- liteli ürün satılabilabilecekti. Bununla
lumun ihtiyaçlarını karşılamaktı. Bu bağ- ilişkili olarak meslek, mesleği bilen pirin-
lamda medeni olmak, İktisadi üretim ile ustanın yanında öğrenilmeliydi. Böylece
tüketim ilişkilerinin düzenlenip ihtiyaçla- modelinde mesleki eğitim ve istihdam me-
rın karşılanmasıyla toplumun refahının todunu, bağımsız üretim yapma hakkının
arttırılmasıdır. nasıl kazanılacağının da tarif etmekteydi.
Ahî Evran kadınların da üretici olarak
Böylece Ahî Evran, iktisat biliminin ko-
nusu olan (kıt) kaynaklar ile ihtiyaçların iktisadi hayatta rol almaları gerektiği-
karşılanması arasında bir ilişki kuruyor- ne inanıyordu. Ahî Evran’ın eşi Fatma
du. Ahî Evran’a göre iktisadi faaliyetlerin Bacı tarafından Ahî teşkilatının kadınlar
amacı, ihtiyaçları karşılayacak kaynakla- kolu olarak kurulan bacılar teşkilatı, ka-
rın (üretimin) arttırılmasıydı. Ancak sa- dınlar arasında Ahî tasavvuf felsefesinin
dece üretimin arttırılması yeterli değildi. öğretilmesi ve öğrenilmesinde aktif rol
Asıl amaç insanların ihtiyaçlarını karşı- oynuyordu. Ahî bacıların evlerini idare
168 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ
