Page 214 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ

BEŞİNCİ BÖLÜM

AHI EVRAN VAKFI VE ZAVIYESI

SELÇUKLU ANADOLU SANAYI DEVRIMI VE OSMANLI’YA YAYILMASI
SÜRECINDE TOPLAMA VE DAĞITMA KURUMU OLARAK AHI EVRAN
VAKFININ VE AHI EVRAN ZAVIYESI ŞEYHLERININ KURUCU RÖLÜ

Anadolu sanayi devriminin yayılmasında denin tüccarlar tarafından şehir dışından
Ahî Evran Vakfı ve Zâviyesi’nin oyna- temini, toptan pazarlara intikali, esnaf
ğıdı büyük rolü belgeleriyle bu bölümde birliği yöneticileri tarafından toptan pa-
anlatacağız. Ahî Evran’ın ve vefatından zardan ihale usulüyle hammeddenin satın
sonra vakıf mütevellisi olan Ahî Evran alınması ve hissesi kadar paylar halinde
Zâviyesine şeyh olanların Selçuklu ve esnaf birliği üyesi üretici ustalara dağıtıl-
Osmanlı sanayisini kurucu, düzenleyici masını içermektedir. Tabi böyle bir model
rolü, Ahî Evran vakıfları ve zâviyeleri ile sistemin işleyebilmesi için, kümelenmiş
ilgili belgelerin yanında, Ahî fütüvvet ve esnaf birliği sanayi çarşısının inşası, top-
şecerenâmelerinde ayrıntılarıyla yer al- tan pazarların inşası, esnaf üyelerine da-
maktadır. Bu bölümde, bu belgelere göre ğıtım yapılan lonca meydanların düzen-
konuyu ele alıp ayrıntılarıyla anlatacağız. lenmesi gibi vakıflar tarafından tedarik
sistemini tamamlayan altyapı yatırımları-
Ahî Evran’ın kümelenme teorisi ve mode-
li içinde yer alan tedarikle ilgili teori ve nın da olması gerekiyordu. Bu bölümde
model de bu bölümün konusu içinde yer Selçuklu’da ve Osmanlı’da sanayi siteleri
almaktadır. Tedarik özellikle hammad- ve çarşıları kuran vakıflardan örnekler
ayrıca ele alınacaktır.

Ahî Fütüvvet Şecerenâmelerinde Pir, Debbâğlık ve Tedarik

Ahî fütüvvet şecerenâmeleri, füttüvvetin Şecerenâmelerde, fütüvvet Ahîlikle bir-
devamı olarak Ahî’lik tasavvuf felsefesini leşmiştir. En üst makam olan Ahî-şeyhlik
ortaya koyan mesleklerle ve iktisadi teş- makamı aynı zamanda fütüvvet şeyhlik
kilatlanmayla ilgili bilgi veren en önemli makamıyla birdir. Bu nedenle şeyhlik
belgelerdir. makamına Ahî fütüvvet şeyhliği makamı
denilmektedir. Bu belgeler aynı zamanda

AHİ EVRAN VAKFI VE ZAVİYESİ - 213