Page 217 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ

kurucusu Nâsır-lidînillâh'a kadar fütüv- denle önemliydi. Mesleği ne olursa olsun
vet şeyhlerinin silsilesi verilir ve fütüvvet tüm Ahî fütüvvet şecerenâmelerinde, Ahî
erkânı anlatılır. Bu erkân arasında fütüv- Evran tüm mesleklerin şeyhi, debbâğların
vete üye olamayacak mesleklerden bah- piri olarak zikredilmektedir.
sedildiği gibi, peygamberlerin, şeyhlerin Diğer yandan Kırşehir’deki Ahî Evran
mesleklerinden ve bazı meslek adabından Vakfı’na bağlı bu vakıflar, evlatlık vakıf
da bahsedilmektedir. statüsünde olup vakıf mütevellisi olarak

Fütüvvetname ve Ahî fütüvvetnâmelerinin atanan şeyhin vefatında şeyhlik makamı
meslek-iş-sanatla en önemli ilgisi, fütüv- en büyük erkek evlada veya hisselere ay-
vete girme şartı olarak iş-meslek-sanat rılmış olarak evlatlarına intikal etmektey-
ehli olmayı getirmeleridir. Fütüvvette di. Evlat olarak şeyhlik makamına erişen
ilerleme ile meslek-sanatta ilerleme ara- Ahî-şeyhin soy silsilesi, diğer deyişle soy
sında değerler sistemi, inanış ve merasim- şeceremanesi bu nedenle önemliydi.
ler tamamen kaynaşmış görünmektedir.
İşte Ahî fütüvvet şecerenâmeleri belirtti-
Meslekte aşamalar olan çırak, usta, ha- ğimiz bu nedenlerle, Ahî fütüvvet şeyhleri
life, Ahî-şeyh, şeyhu’l-meşayih, Ahî- tarafından bizzat veya şeyhin adına ka-
baba, duacı, çavuş, kethüdâ gibi sınıflar leme alınıyor ve şecerenâme, vakıf arşi-
ve dereceler, aynen fütüvvet yolunun da vinde saklanıyordu. Ahî Evran Vakfı’nın
salikleri-üyeleri, uluları, yöneticileridir. şeyhleriyle bağlı diğer bölgelerdeki Ahî
Fütüvvetnâmeler mesleklere dair doğru- Evran Vakfı şeyhlerinin silsilesini veren
dan bilgi vermezler ancak, meslekte iler- bu şecerenâmeler mesleklerin ve Ahîliğin
leyenlerin, fütüvvetteki derecelerini göste- tarihini ve gelişimini veren önemli
rirler. Fütüvvette şeyhlik derecesine eren, belgelerdir.
fütüvvete girmek için meslek ehli olma Ahî fütüvvet şecerenâmelerinde, şeyhlerin
şartı nedeniyle mesleğinde de meslek yö- Kırşehir’deki Ahî Evran Vakfı’na bağlılığı
neticisi olan şeyhlik makamına erişmiş ayrıca belirtilmektedir. Ahî Sinan’a nis-
veya erişmeye hak kazanmış olmaktadır.
pet edilen Ahî Mustafa Şecerenâmesi’nde
şöyle anlatılıyor.

Şecerenâmeler Sultan Ahî Evran Şeyh Mahmud bütün
İslâm ülkelerinde bulunan tabakhane ve
Ahî fütüvvet şecerenâmelerinde yer alan ve ocakları diriltip bayındır hale getirdi.
berat verilerek atanan Ahî-şeyhleri, mes- Etraftaki bütün ülkelere halifeler (Ahî
leğinde usta olup Ahî fütüvvet yolunu ve Evran temsilcileri) görderip oraların
erkânını öğrenerek fütüvvet şeyhliği ma- da ocaklarını ihya ettiler. Zâviyeler
ve binalar kurdurlar. Kıyamete
kamına hak kazanmış olanlar arasından, kadar halifeleri padişahlık beratıyla
Ahî Evran Vakfı şeyhlerinin onayıyla se- gezip tabakhanelere konarak şerefle
çilip atanıyorlardı. Ahî fütüvvet şeyhinin sancaklarını, tarikat edebini, hakikat
üstattan üstada mesleği öğrenme silsilesi, sırrını ve marifet aşkını telkin ettiler.
diğer deyişle üstatlık şecerenâmesi bu ne- Ahîlere, kethüdâlara, yiğitbaşılara, tekke-

216 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ