Page 218 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ

nişilere, alemdar ve sancaktarlara, kemer namelerinde pirlerinin Ahî Evran oldu-
bağlınmışlara tekbir getirerek hırka kuşak ğunu mutlaka belirtirerek Ahî Evran’ın
ve taç giydirirler. 7 menkıbevi hayatını anlatırlar.
Fütüvvetnamelerden farklı olarak Ahî Şeyhlikte ikinci tür silsile, Ahî-şeyhlik sil-
fütüvvet şecerenâmeleri, içeriğinde Ahî silesinin üstatdan üstada geçtiği silsiledir.
Evran’ın ve meslekte üstad olanların sil- Bu tür silsilelere Ahî fütüvvet şeyhi/üstat-
silelerini vermesi bakımından oldukça ları silsilesi denir.
farklıdır ve Ahî Evran’ı pir kabul eden
Ahî fütüvvet şeyhliği makamına erişen Ahî fütüvvet şecerenâmelerinde, üs-
şeyhler tarafından veya şeyh adına ka- tat silsilesi Ahî Evran’dan başlar ve Ahî
leme alınmıştır. Ahîlik ve fütüvvet felse- Evran’ın menkıbevi hayatı anlatılır. Ahî
fesini ve değerler sistemini anlattığı gibi Evran’ın adı ve Evran lakabını alışı, kı-
mutlaka şecerenâmenin ait olduğu Ahî saca ad-lakab künyesi mutlaka belirti-
fütüvvet şeyhine kadar gelen silsileyi de lir. Farsça Ahî Sinan Şecerenâmesi’nde
verir. Ahî Evran’ın debbâğlık mesleği- Ahî Sinan’ın kuşağını bağlayanın Ahî
8
nin piri olmasından dolayı, debbâğlık Mahmud olduğu belirtilmektedir. Bu
mesleğine ait tedarik, üretim ve satış ile şecerenâmeye ekli Osmanlı Türkçesiyle
ilgili önemli kaideleri ayrıntılı anlatarak kaleme alınan Ahî Sinan İcazetnâmesi’nde
kümelenme modeline göre diğer meslek ise “Pîr-i pîrân azîz-i azîyân Ahî Evran
birliklerinin teşkilanlanmasına örnek bir ser çeşme-i Sultan Ahî Evran Şeyh Mah-
9
meslek modeli oluşturulmakta, âdeta mud pir-i Debbâğân” denilerek pirlerin
resmedilmektedir. piri olduğu, debbâğların piri oduğu, la-
kabının Evran, adının Mahmud olduğu
Diğer bir deyişle Ahî Evran’a bağlı belirtilmektedir.
olan ve en üst Ahî fütüvvet makamı-
na erişen şeyhin şeceresini içeren Ahî Şecerenâmeyi kaleme alan Ahî fütüvvet
fütüvvetnâmelerine, kısaca şecerenâme şeyhinin şeyhlik makamına erişmesinin
denmektedir. Her şecerenâmede menki- soydan mı yoksa üstaddan mı olduğu
bevi olarak Ahî Evran’ın peygamberi- şecerenâmesinde verdiği silsileden anlaşı-
mizin amcası Hz. Abbas’ın oğlu olduğu lır. Aşağıda ele aldığımız ve yanlışlıkla Ahî
belirtilerek Hz. Adem’den Ahî Evran’a Sinan’a nispet edilen, debbâğların şeyhi
kadar fütüvvet silsilesi de verilir. Seyyid Mustafa’ya ait şecerenâmedeki sil-
sile türü, şeyhliğin babadan oğula geçişi
Ahî fütüvvet şecerenâmelerinde şeyhin silsilesini vermektedir. Yani soy silsilesi
makama gelişini gösteren iki tür silsi- türündedir. Şeyh Mustafa bu makama,
le vardır: Soy silsilesi ve üstat silsilesi. babadan oğula geçen bir silsileyle babası-
Şecerenâmedeki Ahî fütüvvet şeyhlik ma- nın yerine geçerek şeyh olmuştur.
kamı silsilesi babadan oğula geçerek ge-
len bir silsile ise buna zürriyet/soy silsilesi
denir. Soy silsilesiyle şeyh olanlar şecera-
8 Köksal vd. 2008: 45
7 Köksal vd. 2008: 71 9 Köksal vd. 2008: 53

AHİ EVRAN VAKFI VE ZAVİYESİ - 217