Page 90 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ

kötü hasletleri güzel hasletlere çevirebilir. Kişinin bedeninde gördüğü ilk şey cildi ve
görüntüsüdür. Fiziki görünümünü değiştiremezse de bedenini temiz tutabilir. Tabii bu

konuda konuşamayan hayvanlardan geri kalmak istemiyorsa.

Meselâ ev kedileri, insanlarla birlikte evlerinde yaşadığı zaman onların oturdukları yer-
leri ve döşeklerini kendi dışkısından korur, tıpkı insanların tuvaletleri gibi bir yer bulur
sonra “Ey iman edenler! Namaza kalkacağınız zaman yüzlerinizi dirseklere kadar elle-
rinizi, -başlarınızı meshedip- topuk kemiklerinize kadar ayaklarınızı yıkayın!” (Mâide
6) âyetiyle şer’an emredilen şeyi tabii olarak yerine getirir. Düşün temizliğe nasıl da
dikkat ediyor. Atığını toprağa özenle gizliyor, kokusunu kesiyor, sonra edep yerlerini
yalayarak temizliyor, aksırarak yüzünü kirden arındırıyor, insanın işaret parmağıyla
yaptığı gibi pençesiyle burnunu temizliyor, mazmaza ve istinşak yapar gibi burnundaki
nemi alıyor, sonra tükürüğünü kullanıp avucuyla başını ve kulaklarını meshediyor.

İnsanın temizliği, kokusu hoş, yaşamın tadı olan suya dayalıdır. Görüntüsü ve kokusu
kirden âri olmayan su temiz sayılmaz. Bu takdirde mahzurlu olan bu su yerine temiz

su gibi kabul edilen başka bir şeyle temizlik yapılır. Arap anne ve babaların kızlarına
öğütleri su ile temizlik yapmaya dairdir.
Abdullah b. Cafer, kızını evlendirdiği zaman ona şöyle nasihat etmiştir: “Kıskançlık-

tan sakın! Çünkü o boşanmanın anahtarıdır. Çok kızmaktan da uzak dur! Nefrete
sebep olur. Sürmelenmekten geri durma! En güzel süs sürmedir. Güzel kokuya da
önem ver! En güzel koku sudur.”

Amir b. ed-Darb el-Advânî, kızını kardeşinin oğluyla evlendirdi ve kızın annesine şöyle
dedi: “Kızına uğra! Yanında su olmadan çölde konaklamasın, çünkü su vücudun üst
kısmı için cila, alt kısmı için temizleyicidir. Kocasının şehvetine engel olmasın. Kıymet
görmek muvafakat etmekte yatar. Onunla yatakta fazla olmasın! Çünkü beden usa-
nınca kalp de usanır.”

Birisi düğün gecesi kızına şöyle demiştir: “Kocana cariye ol ki o da sana köle olsun.
Ona yumuşaklıkla muamele et! Çünkü sihirden daha etkilidir. Suya önem ver! Çünkü
en güzel kokudur.”

Bir anne kızına şunu tavsiye etmiştir: “Kocana döşek ol ki o da senin geçimin olsun,
ona yatak ol ki o da sana örtü olsun. O mutlu iken kederli olmaktan kaçın, kederli ol-
duğu zaman da mutlu görünmekten kaçın! Sende bir çirkinlik görmesin, senden sadece
hoş kokular alsın. Onun sırrını açığa vurma ki gözünden düşmeyesin. Su, yağ (parfüm)

ve sürme kullanmaya önem ver. Bunlar en güzel kokulardır.”

Bir başkası da kızına şöyle demiştir: “Örtünü takın, kocana ikramda bulun, gösteriş-
ten sakın, suyla güzel kok!” Bir başkası şöyle demiştir: “Kocanın her arzusunu yerine

TEDARİKÇİ VAKIF İŞLETMELERİNİN ORTAYA ÇIKIŞI - 89