Page 155 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ
P. 155
Camii’ni inşa ettirmişti. Bu cami inşasıyla
birlikte, Hz. Harakânî’nin keşif yoluyla
bulunan mezarı üzerine bulunan yerin
de, daha sonra caminin yanına taşına-
rak Harakânî Türbesi; ayrıca Harakânî
Zâviyesi, Aşhânesi ve Mektebi inşa ettir-
miştir. Harakânî Türbesinin caminin ya-
nına taşınmasından sonra, III. Murad Ca-
mii halk arasında Evliya Camii olarak da
anılmaya başlanmış, bir müddet sonra bu
durum, Osmanlı vakıf arşiv belgelerinde
Sultan III. de yansımış ve belgelerde adı “Evliya Ca-
Murad Vakfiyesi merkum Mehmed’e tevcih buyuruldu. mii” olarak kaydedilmeye başlanmıştı.
(Kaynak: VGM, Şevval Sene 1208/ Mayıs 1794. 19
Kasa Defterleri, III. Murad, yukarıda zikretiğimiz yapıla-
nr. 147) Aşağıda verdiğimiz III. Murad Zeyl rı müllhak vakıf statüsünde Şeyh Ebu’l-
Vakfiyesi’nde belirtildiği gibi, III. Mu- Hasan Harakânî vakfına ilhak etmişti.
rad vakfına mülhak Harakânî Zâviyesi Bu nedenle olsa gerek, Kars’taki bu akar
Vakfı'nın mütevelliliğini, Harakânî ve hayratı, III. Murad Vakfı’nın dışında
Zâviyesi şeyhine şart ederek bu şeyhe tutmuştur. III. Murad’ın Kars hayrat ve
türbedarlık ve imamlık görevi verilmiştir. akaratını III. Murad Vakfiyesi içinde ara-
Osmanlı’nın ihya ettiği vakıflar başlığı yan birçok araştırmacı belirtilen nedenle
altında III. Murad Vakfı tarafından ihya aradığını bulamamaktadır.
edilen Harakânî Zâviyesi vakfı ve vakfi- Arapça düzenlenmiş olan III. Murad
yesi aşağıda “Osmanlı’nın Ani-Kars ve Vakfiyesi, VGM arşivinde 147 numaralı
Civarında Kurdukları Vakıflar” başlığı kasa defteri içinde müstakil kitap halin-
altında ayrıntılı anlatılmaktadır. de olup 73 sayfadır. Ancak bu III. Murad
Selçuklu Sultanı Alparslan, Kars’ı Vakfı’na ait vakfiye Sultan III. Murad’ın
1064’ten önce barışla tabiyetine almış; Kars’taki hayrat ve akarlarını içermez.
ancak Kars’ın Bizans tarafından işgal Bu vakfiyeden ayrı olarak bir zeyl vakfi-
edilmesi üzerine Sultan Alparslan Kars’ı ye olarak düzenlenmiş olan III. Murad’ın
Bizans’tan savaşla fethettikten sonra fet- Şeyh Ebu’l-Hasan Harakânî Zâviyesi’ni
hin nişanı olarak Havariyun Kilisesi’ni, vakf ve ilhak ettiği akar ve hayratın vakfi-
Fethiye adıyla camiye çevirmişti. III. yesi ise VGM arşivi, 458 numaralı vakfiye
Murad da Kars’ın Safevî yağmasından defteri içinde ayrı bir vakfiye olarak yer
kurtarılıp yeniden onarımında, halk almaktadır. Konumuz itibariyle bizi ilgi-
arasında Kümbet Camii olarak anılan lendiren de bu vakfiyedir. III. Murad’ın
Fethiye Camii’nin yakınında III. Murad kurduğu ve Harakânî Zâviyesi’ni inşa
edip ilhak ettiği bu vakıf ve vakfiyesi ile
Şeyh Ebu’l-Hasan Harakânî Zâviyesi ye-
19 VGM, Hurufat Defteri, nr. 553, s. 154, sıra 58-1.
154 - ANADOLU SANAYİ DEVRİMİ
