Son yıllarda Yapay Zekâ teknolojileri hayatınıza metin yazdıran, kod üreten, hatta karmaşık analizler yapan bir güç olarak yerleşti. Fakat bu araçlardan aldığınız sonuçların kalitesi, tamamen onlarla nasıl konuştuğunuza bağlıdır.
Birçok insan yapay zekaya birer "Google arama çubuğu" gibi yaklaşır. Oysa yapay zekalar doğru yönlendirildiğinde size standart cevabın çok ötesinde üst düzey çıktılar sunabilen, potansiyeli sınırsbüyükız asistanlardır. Peki, yapay zekadan beklediğiniz kalitede çıktılar almak için nasıl bir yol izlemelisiniz? Bu yazıda yapay zekayla etkili diyaloğun sırlarını ve dikkat etmeniz gereken tüm detayları bulacaksınız.
Prompt Nedir? Yapay ZekaZekâ ile İletişimin Anahtarı
Yapay zekâ ile etkileşim kurarken duyduğunuz en temel terim prompt’tur. Kelime anlamı itibarıyla "komut" ya da "yol gösterme" anlamına gelen prompt, yapay zekâ modeline sunduğunuz metin tabanlı girdidir. Bir sorgu, talep, komut veya hatta uzun arka plan bilgisi bile prompt olabilir.
Prompt'u, yapay zekaya verdiğiniz pusula ve harita olarak düşünebilirsiniz. Yapay zekâ ne kadar yetenekli olursa olsun, eğer ona nereye gideceğini açıkça belirtmezseniz, sonuç istediğiniz yönden tamamen farklı olabilir. Prompt'unuz ne kadar net, detaylı olursa, Yapay zekadan alacağınız çıktı da o kadar kaliteli olacaktır. Yanlış ya da muğlakta kalmış bir prompt, size yüzeysel veya anlamsız bir cevap getirecektir.
Etkili Prompt Yazmanın 5 Temel Prensibi
Yapay Zekâ ile çalışırken en sık yapılan hata, modelin ne istediğinizi tahmin etmesini beklemektir. Fakat yapay zekanın performansı, sizin ona sağladığınız yönün kalitesiyle doğru orantılıdır. Aşağıda verilen beş prensibi uygulayarak, çıktılardaki tutarsızlığı ve hayal kırıklığını en aza indirebilirsiniz.
1. Netlik ve Spesifiklik İlkesi
Başarılı prompt’un ilk kuralı, muğlaklığa yer bırakmamaktır. Yapay Zekâ, okuduğu her kelimeyi potansiyel yönerge olarak algılar. Birden fazla anlama gelebilecek ifadeler, modeli tahmin oyununa iter. Bu da çoğu zaman alakasız sonuç almanıza neden olur.
Netlik ilkesine uymak adına detaylı hedefler belirleyerek ilerleyebilirsiniz. "Bana kitaplar hakkında blog yazısı yaz" demek yerine, "20205 kitap trendleri hakkında, korku türünde okumayı sevenlere uygun eğlenceli bir üslupla blog taslağı hazırla." şeklinde amaç, konu ve kitleyi mutlaka belirtmelisiniz.
Aksiyon fiilleri kullanarak yapay zekanın ne yapması gerektiğini açıkça söylemelisiniz: “Özetle,” “Karşılaştır,” “Liste halinde sun,” veya “Analiz et” gibi fiilleri tercih etmelisiniz. Bu, yapay zekanın görevine odaklanmasını sağlar.
2. Rol Atama Tekniği (Persona Belirleme)
Yapay Zekaya bir uzmanlık veya kimlik (persona) atamak, çıktının üslubunu kökten değiştirir. Yapay zekadan, "Her şeyi bilen bir asistan" gibi davranmasını istemek yerine, onu belirli bir role hapsederek o rolün gerektirdiği bilgi kalıplarını kullanmaya teşvik edebilirsiniz.
Rol ataması aynı zamanda üslubu da belirler. Bir bilim insanı gibi konuşmasını istediğinizde, jargon ve teknik terimler kullanacaktır; bir komedyen rolü verdiğinizde ise mizahi dil seçecektir. Bu sayede içeriğinizin hedef kitlenizle tam olarak eşleşmesini sağlayabilirsiniz.
Prompt'a "Sen bir kıdemli finans danışmanısın." veya "Bir eleştirel tiyatro yazarı olarak bu oyunu yorumla." gibi net görev tanımıyla başlayabilirsiniz.
3. Kontrolü Ele Alın (Sınırlandırma ve Biçimlendirme)
Mükemmel içeriği istemek yeterli değildir; o içeriğin nasıl görüneceğini de kontrol etmelisiniz. yapay zekanın sunduğu cevabın şekli, kullanım amacınıza uygun olmalıdır. Metni kullanacağınız yere göre biçim formatını zorunlu kılabilirsiniz. Cevabın mutlaka madde işaretleri, numaralandırılmış liste veya tek paragraf halinde sunulmasını talep edebilirsiniz.
Net kelime sınırı veya cümle/paragraf sayısı belirleyerek hem yapay zekanın dağılmasını engeller hem de aldığınız çıktının edit sürecini kısaltabilirsiniz.
Kullanılmasını istemediğiniz terimleri, klişeleri veya temaları ("Asla 'çağımızın hastalığı' gibi ifadeler kullanma") belirterek gereksiz tekrarları önleyebilirsiniz.
4. İterasyon ve Geri Bildirim Döngüsü (İlk Cevap Son Cevap Değildir)
Çok karmaşık bir görevi tek bir devasa prompt ile çözmeye çalışmak yerine, süreci adım adım yönetmek her zaman daha verimlidir. İlk çıktı, nihai ürünün taslağı olarak görülmelidir:
- Parçalayarak Yönetmelisiniz: Büyük makale yazmak yerine, önce "Giriş bölümünü yaz," ardından "Girişteki 3 fikri detaylandır," ve son olarak "Tümünü birleştir ve sonuç bölümü ekle" gibi aşamalı komutlar vermelisiniz.
- Düzeltme Yapmalısınız: Yapay zekanın ilk cevabını inceledikten sonra, "İkinci paragraftaki verinin kaynağını belirt" veya "Bu metnin tonunu daha samimiye çevir" gibi net iyileştirme talimatları vermelisiniz. Bu geri bildirim, modelin çıktıyı hızla istenen yöne çekmesini sağlar.
5. Bağlam Sağlamak
Yapay zeka unutkan asistan gibidir. Özellikle uzun sohbetlerde veya karmaşık görevlerde, modelin odak noktasını koruması için ona gerekli arka plan bilgisini sağlamalısınız.
Prompt'a başlamadan önce, kullanması gereken veya dikkat etmesi gereken tüm temel bilgileri ve ön koşulları ayrı bir bölümde sunmalısınız. Örneğin "Aşağıdaki 500 kelimelik metni alıntı metin olarak kullan ve bu metne dayanarak bir özet hazırla."
Nasıl bir çıktı beklediğinizi göstermek için birkaç iyi örnek eklemek, yapay zekanın beklediğiniz standardı yakalamasını kolaylaştırır. Dil modelleri taklit etmede oldukça başarılıdır, bu yeteneği kullanabilirsiniz.
