Sosyal girişimciler, kâr elde etmenin yanı sıra topluma ve çevreye değer katmayı da önemserler.
Sosyal girişimcilik, günümüzün iş dünyasında giderek artan bir popülariteye sahip olan bir kavramdır. Peki, sosyal girişimcilik tam olarak nedir? Neden sosyal girişimcilik, dünyayı değiştiren bir harekettir?
Etkili Bir Değişimin Anahtarı: Sosyal Girişimcilik
Sosyal girişimcilik, geleneksel kar amacı güden iş modelinden farklı olarak, toplumsal ve çevresel sorunların çözümüne odaklanan bir iş yaklaşımıdır. Sosyal girişimciler, inovasyon ve girişimcilik becerilerini kullanarak toplumsal fayda oluşturmayı hedefler ve sürdürülebilir bir değişim elde etmeyi amaçlarlar. Genellikle sosyal, çevresel veya sağlık gibi belirli bir toplumsal sorunu çözmek için kendi işlerini kurarlar veya mevcut iş modellerini dönüştürürler. Sosyal girişimciler topluma veya belirli bir hedef kitleye değer katmayı amaçlarlar. Aynı zamanda sürdürülebilirliği de destekleyen çalışmalar yaparlar.
Sosyal girişimciler, sadece kâr amacı güden geleneksel işletmelerden farklı olarak, genellikle üçlü bir fayda dengesi olan "3P" yaklaşımına vurgu yaparlar: Profits (Kar), People (İnsanlar) ve Planet (Gezegen). Yani sosyal girişimciler, kâr elde etmenin yanı sıra topluma ve çevreye değer katmayı da önemserler. Bu girişimciler, toplumsal sorunların sürdürülebilir çözümlerini bulmak için yenilikçi yaklaşımlar kullanırlar. Toplumsal değişimin bir aracı olarak iş dünyasını kullanıp kar elde etme hedefi ile toplumsal etki oluşturma arasında denge kurmaya çalışırlar. Sosyal girişimciliğin önemli bir yönü de uzun vadeli etki oluşturma amacı taşımasıdır. Girişimciler, kısa vadeli kar hedeflerinden ziyade, uzun vadeli toplumsal ve çevresel etkileri önceliklendirirler.
Bir diğer önemli yönü ise inovasyon ve kreatiflik üzerine odaklanmasıdır. İnovasyon, farklı ve etkili çözümler bulma sürecinde önemli bir rol oynar ve sosyal girişimciliği diğer iş modellerinden ayıran temel özelliklerden biridir. Sosyal girişimcilik, sadece kâr amacı güden işletmelerin eksik kaldığı veya çözüm üretemediği alanlarda faaliyet gösterir. Özellikle toplumsal eşitsizlik, yoksulluk, sağlık, eğitim, çevre ve sosyal adalet gibi alanlarda etkili çözümler sunarak topluma değer katar. Sosyal girişimcilik, genellikle dezavantajlı grupları ve toplumun marjinalleşmiş kesimlerini hedef alır ve onların yaşamlarını iyileştirmeyi hedefler.
Kar Amacı Olan ve Topluma Fayda Sağlayan Diğer İş Modelleri Nelerdir?
Kar amacı güden iş modelleri ile topluma fayda sağlayan birçok iş modeli bulunur. İş dünyası ve toplumsal sorunları ele alış şekilleri farklılık gösterse de aşağıda yaygın olarak kullanılan bazı iş modellerini bulabilirsiniz:
- Sosyal etki yatırımları: Sosyal etki yatırımları, mali getiri yanında toplumsal ve çevresel etki oluşturmayı hedefleyen yatırımlardır. Bu yatırımcılar, işletmelerin sosyal ve çevresel performansını değerlendirip sürdürülebilir iş modellerini desteklerler. Konut projeleri, sürdürülebilir tarım ve gıda projeleri, eğitim ve mesleki gelişim projeleri örnek verilebilir.
- Halka açık şirketlerin sosyal sorumluluk projeleri: Birçok halka açık şirket, topluma fayda sağlamak için sosyal sorumluluk projeleri geliştirirler. Sosyal sorumluluk projeleri, şirketin faaliyetlerinden kaynaklanan sosyal ve çevresel etkileri azaltmayı, sosyal hizmetlere katkıda bulunmayı veya toplumsal sorunlara çözümler sunmayı hedefler. Eğitim, sağlık, çevre, sürdürülebilirlik gibi alanlarda dezavantajlı gruplara destek çalışmaları sosyal sorumluluk projeleri örnekleri arasındadır.
- Kâr paylaşan iş modelleri: Bu iş modelleri, işletme kârını paylaşmayı amaç edinirler. İşletmeler; çalışanları, ortakları veya topluluğu işletme karına ortak ederek topluma fayda sağlamayı hedeflerler. Firmaların bazı dönemlerde işletme kârının bir kısmını çalışanlarıyla paylaşması bu iş modeline örnektir.
Kar amacı olan ve topluma fayda sağlayan tüm iş modelleri finans, ticaret ve paydaş yöntemlerle hem kar elde etmeyi hem de topluma fayda sağlamayı amaçlarlar. Bu gibi iş modelleri, sadece kar amacı güden geleneksel iş modellerine göre daha geniş bir perspektiften toplumsal fayda sağlama potansiyeli taşırlar.