Online alışverişler artık mağazaların, restoranların ve hatta marketlerin yerini dolduruyor. Tüketiciler artık temel ihtiyaçlarını bile internetten satın alıyor. Peki tüketiciler online alışverişlerde gördüğü üründen farklı bir ürünle karşılaşırsa ne yapmalı? Bu noktada tüketicilerin daha güvenli alışveriş yapması için "cayma hakkı" bulunuyor. Peki cayma hakkı tüketicilere hangi hakkı sağlıyor? Hangi ürünlerde geçerli oluyor? İşte tüketicinin en büyük destekçisi olan cayma hakkının detayları:
İnternetten alışveriş artık hayatımızın olmazsa olmazları arasında yer alıyor. Evden çıkmamıza bile gerek olmadan sadece birkaç tıklamayla erişebileceğimiz ürünler bazen bizi yanıltabiliyor. Tam olarak bu süreçte de kanunlar devreye giriyor. Kanunlar tüketicilerin daha güvenli bir şekilde alışveriş yapmasına yardımcı oluyor. Bu kanunlardan biri de 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Kanunu. Bu kanuna göre tüketiciler satın aldıkları ürün ve hizmetleri memnun kalmadığı takdirde iade edebiliyor.
Hangi ürünlerde cayma hakkı bulunur?
Tüketiciler şu an yürürlükte olan 6502 sayılı Kanun hükümlerine göre, satın aldığı ürün kusurlu olmasa bile cayma hakkını elinde bulunduruyor. Ayrıca kanuna göre tüketiciler ürünleri hiçbir gerekçe göstermeksizin iade edebiliyor. Cayma hakkı kullanılamayan bazı durumlar bulunuyor. Aşağıda belirtilen durumlarda cayma hakkı kullanılmıyor.
Cayma hakkının bulunmadığı 10 "mal" ve "hizmet"
1) Fiyatı piyasadaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen ve satıcının kontrolünde olmayan altın, mücevherat gibi mallar,
2) Özel istek ve ihtiyaçlar doğrultusunda hazırlanan mallar,
3) Çiçek, yaş pasta gibi çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi çabuk geçebilecek mallar,
4) Ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması kaydıyla; iç çamaşırı, küpe gibi iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanlar mallar,
5) Abonelik sözleşmesi kapsamında sağlananlar dışında, gazete ve dergi gibi süreli yayınlar,
6) Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, otel rezervasyonu gibi konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve nişan, düğün organizasyonu gibi eğlence veya dinlenme amacıyla yapılan boş zamanın değerlendirilmesine ilişkin sözleşmeler,
7) Uzaktan eğitim gibi elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler,
8) Bilgisayara veya telefona indirilen müzik, film, programlar gibi tarafınıza anında teslim edilen gayri maddi mallara ilişkin sözleşmeler,
9) Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile ifasına başlanan hizmetlere ilişkin sözleşmeler.
10) Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması kaydıyla; CD, DVD gibi dijital içerikli mallar ile toner, kartuş gibi bilgisayar sarf malzemeleri ve kitap
Saydığımız bu 10 maddeyi içeren mal ve hizmetler cayma hakkından muaf oluyor.
Cayma hakkı kullanıldığında kargoyu firma mı öder yoksa tüketici mi?
Mesafeli satış ile ürünü pazarlayan firma ürünün satışı sırasında kargo firması ismi vermediyse, herhangi bir taşıyıcı ile gönderimi firma karşılıyor. Eğer satıcı ön bilgilendirme metninde anlaşmalı kargo şirketi belirtti ise, o şirket dışında gönderimlerin ücreti tüketiciden talep edilebiliyor. Bu yüzden satış sırasında tarafınıza gönderilen ön bilgilendirme metinleri büyük önem arz ediyor.
Ürünün para iadesi nasıl yapılıyor?
Cayma hakkı kullandığınızda para iadesi sizin yaptığınız ödeme şekline göre yapılıyor. Örneğin satın alımda banka kartı kullandıysanız bu tutar hesabınıza geri yatırılıyor. Bu tutarın tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeden tek seferde yatırılması gerekiyor.
Cayma durumunda bedel iadesi kaç günde yatırılıyor?
Online alışverişlerde satıcının, cayma bildiriminin kendisine ulaşmasından itibaren on dört gün içerisinde tüketicinin ödemiş olduğu bedeli iade etmesi gerekiyor. Bu idare gerçekleşmediği takdirde Tüketici Hakem Heyeti'ne bu konuda başvuru yapmak gerekiyor.
